Łopata jest jednym z podstawowych przedmiotów, których używa się na małych budowach. Tego narzędzia używa się najczęściej do wrzucania żwiru do betoniarki lub przesiewania piachu, czy też przenoszenia innego materiału na inne miejsce. Składa się ze styliska najczęściej drewnianego, lecz można również spotkać metalowe, głowicy, która jest metalowa oraz z elementu, za który trzymamy łopatę zwanym rękojeścią, która również najczęściej zrobiona jest z drewna luz z plastiku, rzadziej z metalu. Głowica łopaty jest szeroka, co pozwala przenieść na niej więcej surowca piasku czy cementu niż przykładowo na szpadlu. Na budowie ciężko byłoby sobie poradzić bez łopaty, dlatego tez jest ona jednym z ważniejszych narzędzi na miejscu pracy. Obsługa łopaty nie jest w żaden sposób trudna, lub niebezpieczna, dlatego każdy na budowie może jej używać bez żadnych przeciwwskazań. Praca na budowie zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu godzin, dlatego do obsługi łopaty potrzeba sporej tężyzny fizycznej, aby machać nią wciąż w górę i w dół, co po kilku godzinach nieustannej pracy robi się męczące i może sprawiać niemałe trudności.